Месец: м.г

Интервју со Мирјана Јовеска-новинарка во Блумберг Адриа, полиглот, спортски фанатик и љубител на животни. Обожува да патува и да ужива во музеи, а редовно е и на спортските трибини. Вљубеник во фолклорот, македонските народни носии и ора.

Мирјана, вие сте новинар со долгогодишно искуство во печатени и електронски медиуми. Сметате ли дека Општина Дојран е солидно промовирана во медиумите во Македонија?

М.Ј – Искрено, не мислам дека Дојран е доволно промовиран. Очигледно е дека во последните години значајно е подобрена маркетинг кампањата, промоцијата и застапеноста на Дојран во медиумскиот простор, но сметам дека уште е далеку од потребното. Дојран е мало место, но има многу што да покаже и потребна е соодветна приказна што „ќе го продаде“ како туристичко место. Д фестивал значајно помогна во промоцијата на Дојран. Сепак, сметам дека овој град може да живее од туризам во текот на целата година. Ќе повторам дека во последните можеби десетина години значајно се поместени работите, ама потребно е уште повеќе.

Неодамна бевте на интересно патување во Вашингтон, што конкретно се случуваше таму и какви искуства може да примените овде, од наученото во САД?

М.Ј – Тоа беше едукативна посета на Вашингтон и Њујорк. Јас бев дел од програмата на Young Journalist’s Network, во организација на Демокраси Лаб, а поддржана од Амбасадата на САД. Посетив повеќе медиуми, како Fox News, VoA, Bloomberg, ги посетив здруженијата на медиумски работници, посетив и многу институции и се сретнав со повеќе претставници на невладини организации.

Контактите што ги создадов таму и искуството што го здобив за релативно кратко време е всушност бесценето. Многу работи немаме услови да ги примениме тука, но сепак има голем дел од работната практика што може да се адаптира и да се примени во Македонија, со цел работата во медиумите да се одвива полесно, а медиумските производи да добијат многу повеќе на квалитет. Но, тука мора да напоменам дека медиумите не се единствени, кои што треба да применат колку што е можно повеќе американски практики. И институциите треба да го сторат истото.

Кој би бил вашиот совет за подобра туристичка и медиумска промоција на една општина, конкретно за Општина Дојран?

М.Ј – Многу повеќе интернационални фестивали, концерти, изложби, претстави, гостувања… Што повеќе се слуша за Дојран, толку повеќе градот ќе живее и локалното население ќе го материјализира тоа.

За жал, ние не сме многу свесни за богатството и убавините кои ги имаме. Потребно е секој да се вложи во промоција на својата земја, како на индивидуално, така и на институционално ниво.

Што ви е асоцијација кога ќе се спомене Дојран?

М.Ј – Дојрана, лековитата кал, рибарењето, и неизбежно е да се споменат и екскурзиите од основно училиште.

Какво е вашето лично искуство со Дојран, сместување, услуга во ресторани итн.?

М.Ј – Искрено, мислам дека треба да има повеќе ресторани, иако сум свесна дека е тешко изводливо тие да живеат во текот на целата година. Но, еве, тоа може да биде предизвик за локалните власти да најдат начин да привлечат повеќе угостители. Тоа ќе повлече шаренолика понуда за забава и рекреација, што ќе резултира со поголема посетеност. Фали креативност, фали приказна… Приказната го продава производот, приказната треба да го продаде и Дојран на туристите. А, Дојран има многу приказни, треба само да ги раскажеме.

Од вашите патувања во странство, што мислите дека е интересно и возможно да се преслика во Дојран, како занимлива туристичка понуда?

М.Ј – Мислам дека токму тоа го одговорив во претходното прашање. Сум била на многу места, кои искрено имаат многу помалку да понудат од Дојран, но тие знаат како да се промовираат, знаат да понудат интересни содржини и кога се самоуверени дека нудат нешто добро, тогаш лесно е да се привлечат туристите. Ние некако срамежливо ги нудиме своите убавини. Иако имаме многу што да понудиме и располагаме со голем капацитет и туристички потенцијал, со ништо не отскокнуваме за некој полесно да не забележи и да се одлучи да дојде кај нас. Ова го кажувам од искуство, бидејќи имам многу пријатели од странство. Десетици од нив веќе сум ги прошетала на мини тури низ Македонија. Тие заминуваат воодушевени од убавините и секогаш го поставуваат истото прашање: како е можно да не знам за овие места? Ние треба да работиме токму на решение на последново прашање.

Имате ли во план набрзо да го посетите Дојран и како би го испланирале престојот овде?

М.Ј – Секако, следното доаѓање веројатно ќе биде посета на мои блики пријатели, преку кои всушност и наоѓам приватно сместување. Јас почесто престојувам во приватни апартмани. Tука мора да напоменам дека Дојран има многу слаба, да не речам лоша автобуска конекција. Ретки автобуски линии што реално претставува проблем за организација. Ете, уште една точка на која што треба да се поработи.

Инаку, јас лично никаде не се задржувам подолго, најчесто само по неколку дена. И можеби затоа секогаш ми е интересно, зашто не дозволувам да останам долго и да ми се здосади некое место поради тоа што сум разгледала и посетила сѐ. Секогаш оставам нешто и за следното доаѓање.

Бранко Казаковски е спортски новинар со долгоодишно работно искуство. Неодамна тој ја посети нашата општина и имавме можност да поразговараме со него за Дојран.

Бранко, како спортски новинар и коментатор дали сте запознат генерално со спортот во Дојран, што мислите за фудбалскиот клуб “Дојранско Езеро” и неговиот потенцијал, дали го следите триатлонот кој традиционално секоја година се одржува токму овде и мислите ли дека Дојран би бил атрактивна дестинација за спортски туризам?

Б.К – Искрено не сум запознаен со овој фудбалски клуб, вообичаено поблизу ги следам Првата и Втората македонска фудбалска лига. За фудбалот во југот на Македонија повеќе знам за Беласица, Академија Пандев, Кожуф и порано за Турново. Секако сум запознаен и со триатлонот, спорт кој добива на попуарност во нашата држава во последните години. Има сериозен интерес кај помладите, бидејќи се работи за „три во еден“ спорт, пливање, трчање и велосипедизам. Мислам дека Дојран е идеална локација за вакви настани, кои секако треба да останат традиција и да се развиваат од година во година во поглед на масовноста и секако организациски, со цел да се привлече и странски елитни спортисти. Што секако ќе придонесе за голема промоција на Дојран како дестинација. Како пример ќе го земам Скопскиот маратон, кој од година во година расте и привлекува огромен број странски натпреварувачи, како аматери маратонци, така и професионални атлетичари.

Општо е познато дека Дојран има погодна медитеранска клима, истиот е “воздушна бања” и лековитите алги исто се надалеку познати, поради овие причини сметате ли дека токму Дојран може да понуди повеќе бенефити за спортистите и нивните подготовки за натпревари, отколку кое било друго место во Македонија?

Б.К – Дојран секако може да понуди нешто што другите места не можат. Да, освен климата и лековитоста на алгите од езерото може да понуди и други моменти, но клучното е инфраструктурата. Знаеме дека спортот е скапа „играчка“ и бара сериозни инвестиции. За Дојран да биде дестинација каде спортистите и спортски клубови или репрезентации би ги правеле своите подготовки потребна е сериозна инфраструктура. Одличен фудбалски терен, спортска сала, хотели од висока класа, базен со олимписки димензии, врвни теретани, сауни, се она што е потребно за врвен спорт. Тоа секако е огромна инвестиција, но може да се земе примерот од Словенија и Австрија. Овие две земји постојано се дестинација на големите фудбалски клубови во нивните планински комплекси, каде што има природни бањи. Тие хотели нудат неверојатни услови, но пак ќе речам инвестициите мораат да бидат значителни во инфраструктирата за Дојран да се претвори во таква дестинација, а потенцијалот секако го има.

Какво е вашето лично искуство со Дојран?

Б.К – „Пред извесно време бев на продолжен викенд во Дојран. Имав позитивно искуство. Во поглед на гостопримството, пристапноста и условите во хотелот каде што престојував – задоволен сум. Се разбира дека Дојран како и повеќето туристички места во Македонија бараат повеќе инвестиции, ангажираност од локалната власт во поглед на хигиената, хортикултурата, урбаната опрема. Инаку, генерално, јас го сакам Дојран поради тоа што за него ме врзуваат убави лични спомени.“

Дали можеби знаете што значат зборовите – “ѓољ”, “саан” “ава”?

Б.К – „Не, не ми се познати, но секако, сметам дека имате интересен дијалект кој го збогатува нашиот македонски јазик. Ги сакам дијалектите и секогаш со задоволство слушам кога некој ми зборува на дијалект кој е различен од скопскиот.“

Неодамна грчка национална телевизија беше во Дојран и снимаше репортажа за нашето место. Сметате ли дека нашите медиуми се заинтересирани за подобра промоција на туристичките места? Мислите ли дека Дојран добива доволно медиумски простор во нашата држава?

Б.К – „Мислам дека застапеноста на Дојран во нашите медиуми треба да биде иницирана од самата општина. Тоа најмногу го мислам на активности, проекти, новитети за градот, езерото и на секој можен начин да се промовира како туристичка дестинација. За Дојран во нашите медиуми најмногу се зборува во летниот период особено кога се одржува „Д Фестивал“, тоа е еден момент кој секако го промовира туризмот.

Би го препорачале ли Дојран на вашите пријатели, дали би го планирале вашиот следен годишен одмор, токму овде, кај нас?

Б.К – Често добивам препораки за Дојран од други луѓе, па веројатно ќе треба да го посетам наскоро. Годишните летни одмори вообичаено ги планирам за дестинации надвор од државата, но за викенд дефинитивно Дојран ќе биде следна дестинација.

Оваа недела ја посветуваме на нашите уметници, новинари, писатели, спортисти. Токму затоа, направивме интервјуа со истакнати македонски новинари, писатели, културни работници.

Првото интервју за dojran.gov.mk го даде Александра Јуруковска, наша позната новинарка и писателка.

Александра, мислите ли дека туристичките дестинации во Македонија, вклучително и Дојран се доволно добро промовирани/рекламирани во нашата држава, а потоа во странство?

А.Ј – И да и не. Можеби предничи Охрид со сите епитети за него, но како човек кој собира, слуша и раскажува приказни, секогаш мислам дека имаме уште многу што да си раскажеме и себеси и на светот. Секако тука мислам и на приказните за Дојран, за неговата историја, за неговата убавина, топлината не само на езерото и околината, туку и на луѓето што живеат покрај тоа мало водено богатство.

Како автор на книги, новинар и водител што мислите кој е најдобриот начин да се испромовира едно туристичко место?

А.Ј – Повторно, преку приказни. Ми се случувало и не многу атрактивно место, да ми стане фасцинантно токму поради некоја слушната или прочитана приказна за него и обратно, најголемите атракции да бидат празни и голи градби, ако за нив не ве врзе некоја приказна. И кога мислам на приказни, тука мислам на добро осмислена структурирана целосна приказна што ќе значи целосна и одржлива понуда за тоа место.

Знаеме дека патувањата во странство се многу поатрактивни, меѓутоа дали сте се обиделе да ги откриете убавините на Македонија, дали сте патувале на места кои не се толку познати, можеби скриени, но места кои се вредни за посета?

А.Ј – Да, да. И секогаш го велам истото, дека имаме мала, но преубава земја, полна богатства, историја, прекрасна местоположба, вкусна храна и многу, многу приказни. Не можам да се пофалам со оригинални авантури или места кои не биле претходно открени, но можам да кажам дека останувам љубопитна да отидам кај што не сум била и да ги доживеам на мој оригинален начин

Дојранското Езеро е едно од трите природни езера во Македонија, не се сомневам дека сте го посетиле Дојран, може ли да ни ги откриете вашите импресии од престојот?

А.Ј – Неколку многу лични асоцијации за Дојран: мир, спокој, топлина. Паметам еден неверојатен април во Дојран, кога ми се врати мирот што го имав изгубено и вер(б)ата која тогаш ми беше најпотребна. Иако Стар Дорјан не е голем, прошетката од манастирот Марија Магдалена до старата црква Свети Илија ми дојде како вистински аџилак. И секако, очите сами застануваат над водата и почнува откривањето на загатката– каква е бојата на ова чудесно езеро?! Среќно на оние кои трагаат по конечни одговори!

Контрапункт: Еден палав септември полн сонце, калинки низ дворовите, испоседнати рибари на брегот, нивните чамци и кајчиња на мирување, а јас и сопругот пуштени на најјако како трчаме по двајцата палавковци раскокани на топлото јужно сонце. Никогаш не сум се радувала толку многу на песок и езерски брег кај што трчаш и бос и по чорапи. Дојран е и учителот Мирко, неговата куќа-галерија, сите негови слики и креации и топлите пријателски и домаќински разговори со него и неговата сопруга.

Тука се и уште еден – двајца пријатели, од оние со кои не се гледаш често, но знаеш дека се имате, па кафе-муабетот е сончев, дури и кога е врнежливо.

Затоа што сте вљубеник во пишувањето, какви се вашите мислења Дојран да биде домаќин на прозен или поетски фестивал, нешто како пандан на Струшките вечери на поезијата?

А.Ј – Според мене доволни ни се едни Струшки вечери, оти тие не се само на Струга, туку се на цела Македонија, на сите нас, а му припаѓаат и на светот, на културата на светот. Дојран треба и може да биде средиште на книжевен и културен настан по свој терк и калибар, со свои обележја, структура и мисија. Таа топлина и убавина и на природата и на луѓето може да биде прекрасно прибежиште за сите креативци, а ним секогаш им е потребно место во кое се чуствуваат како дома.

Би го препорачале ли Дојран како дестинација за одмор на вашите пријатели од странство?

А. Ј – Секако, и тоа поради мирот, спокојот, гостопримството, прекрасната храна. Го замислувам како убава резиденција за писатели, сликари, работилници за сценарио, драмски текстови и слично. Го препорачувам на сите што уживаат и во осаменост, но и во топли човечки муабети, какви што се‘ поретко ги има во забрзаното секојдневие.

Дали сте слушнале или можеби сте го вкусиле познатиот дојрански специјалитет “риба на трска”, дали можеби знаете за останатите кулинарски специјалитети кои се синоним за Дојран?

А.Ј – Риба на трска да, но јас ги обожавам лангидите.

Од вашата приватна фото архива, дали може да споделите фотографии направени во Дојран.

За сите оние кои планираат да дојдат во Дојран, кој би бил вашиот совет, препорака, место кое мора да се види/нешто што мора да се направи додека се престојува овде?

A.J – Да се шета на сонце покрај езерото колку што може подолго, да се пие кафе колку што може помераклиски, да се дели трпезата со драги луѓе во некое од ресторанчињата, да се купи маслиново масло од локалците, да се тихува.

Ви благодариме Александра за разговорот. Ве очекуваме во Дојран.

Дојран е интересен и за медиумите надвор од границите на нашата држава. Новинарска екипа од соседна Република Грција неколку денови ќе престојуваат во Дојран и ќе снимаат репортажа за знаменитостите во нашата општина, за езерото, историјата, културата…

Градоначалникот на Општина Дојран даде изјава за репортажата која ќе се емитува на грчката национална телевизија, а им обезбедивме и соговорници кои ќе зборуваат за богатото минато на градот, легендите, но и за рибарството, стопанството и туризмот.

Самите новинари истакнаа дека Дојран им оставил прекрасен впечаток и дека планираат набрзо да го посетат нашето туристичко место и приватно да престојуваат овде.

Секогаш е убаво кога странски екипи се интересираат за Дојран, кога сакаат да го овековечат нашето туристичко место со фотографии и репортажи, а нам ни е задоволство да соработуваме со новинарски екипи кои сакаат да не промовираат надвор од границите на нашата земја.

Според Програмата за еднакви можности помеѓу жените и мажите во Општина Дојран, оваа календарска година предвидено е да се реализираат обуки за спречување на врсничкото насилство односно булинг во училиштата, како и обука, односно предавања за спречување на малолетнички бракови.

Во соработка со стручни лица од Центарот за социјални работи од Гевгелија изминатиот период се спроведуваа обуките за спречување на малолетничките бракови. Истите е замислено да се одвиваат во основните училишта во сите населени места од општината, како и во домовите на таргет – семејства, односно семејства во социјален ризик и семејства каде живеат малолетници, а стручниот тим се согласил дека е добро да бидат посетени и кај нив да се одржи обуката за спречување на малолетничките бракови.

Наидовме на огромен интерес за темата, беа посочени примери од страна на учесниците во обуката, особено од ромски и турски семејства за вонбрачни заедници на малолетници, како и неколку примери за малолетнички бракови од нивното непосредно опкружување.

Ставот на стручните лица е дека малолетничките бракови се аметнати од неискоренетите стереотипи во традиционалните семејства, според искуството на експертите, најчесто очекувањата се дека девојчињата треба да останат во семејството, да помагаат околу домаќинството, да се грижат за своите помали браќа и сестри, а таму каде што има млади мајки да се грижат за своите деца. Тоа е и клучната и главната причина зошто го напуштаат образованието, но не е единствената. Според законот за семејство, во брак може да стапи лице кое има наполнето 18 години. Во случај лицето да е малолетно надлежниот суд може да одлучи дека лице коешто наполнило 16 години може да стапи во брак, доколку исполнува одредени критериуми за физичка и ментална зрелост по процена од центарот за социјални работи и здравствена институција да добие дозвола да стапи во брак.

Но, иако се ретки, постојат малолетнички бракови што не можат да се официјализираат заради тоа што лицата кои сакаат да живеат во брачна заедница не го исполнуваат тој законски минимум од 16 години. Според Кривичниот законик, детските бракови се забранети, а животот во вонбрачна заедница со малолетни лица се смета за повреда на правата на децата и претставува кривично дело. Околу 15-20 проценти од малолетничките бракови се помеѓу децата Роми. Сепак, ова не треба да биде причина за стигматизација за ромската заедница затоа што останатите 80-85 проценти припаѓаат на другите етнички заедници во нашата држава.

Освен што малолетничките бракови имаат негативно влијание врз здравјето на младите девојчиња тоа е и една од причините за напуштањето на училиштето. Раната бременост може да ги принуди девојчињата да го напуштат училиштето без да ги завршат студиите и без потребните вештини, тие се соочуваат со тешкотии да најдат работа и следствено се изложени на висок ризик од сиромаштија.

Токму поради овие причини, Општина Дојран заедно со стручниот тим од Центарот за социјални работи и во наредниот период ќе врши едукација за ризикот од малолетнички бракови, како и нивното спречување и одложување за подоцна во животот.